2023 Nobel Fizik Ödülü’nü kazananlar açıklandı

Basın toplantısında Agostini, Krausz ve L’Huillier’in, elektronların hareket etmiş olduğu ya da enerji değiştirdiği süreçleri ölçmek için kullanılabilecek kısa fer darbeleri yaratmanın bir yolunu keşfettikleri belirtildi.

Anne L’Huillier kimdir?

L’Huillier, 16 Ağustos 1958’de Fransa’nın başkenti Paris’te doğru.

Fransız Alternatif Enerjiler ve Atom Enerjisi Komisyonu’nda 1986’da kalıcı ekibe dahil olan L’Huillier, 1995’te İsveç’teki Lund Üniversitesi’nde “doçent” ünvanını aldı.

L’Huillier, 1997’den bu yana Lund Üniversitesi’nde fizik profesörü olarak çalışmalarına devam ediyor.

Ferenc Krausz kimdir?

Krausz, 17 Mayıs 1962’de Macaristan’ın Mor kentinde dünyaya geldi.

Macaristan’da bulunan Eötvös Lorand Tudomanyegyetem (ELTE) Üniversitesi’nde fizik ve Budapeşte Teknik Üniversitesi’nde elektrik mühendisliği eğitimi alan Krausz, 2004’te Almanya’nın Münih kentindeki Ludwig Maximilians Üniversitesi’nde deneysel fizik kürsüsü başkanı oldu.

Krausz, halihazırda merkezi Almanya’da bulunan Max Planck Kuantum Optiği Enstitüsü’nde çalışıyor.

Pierre Agostini kimdir?

Agostini, 1968’de Fransa’daki Aix Marseille Üniversitesi’nde doktorasını tamamladı.

Doktorasının sonrasında 2002 yılına kadar Fransa’daki CEA Saclay Enstitüsünde çalışan Agostini, 2005’te Ohio Eyalet Üniversitesi’nde fizik profesörü oldu.

Agostini, Ohio Eyalet Üniversitesi’nde çalışmaya devam ediyor.

2022 ve 2021’de de Nobel Fizik Ödülünü üç bilim insanı kazanmıştı

2022’de Nobel Fizik Ödülü’nü kuantum mekanikleri mevzusundaki faaliyetlerinden ötürü Fransız fizikçi Alain Aspect, Amerikalı kuramsal ve deneysel fizikçi John F. Clauser ve Avusturyalı kuantum fizikçisi Anton Zeilinger kazanmıştı.

Ödülün üç bilim insanına, “dolanık fotonlarla alakalı deneyler, Bell eşitsizliklerinin bozulduğunun gösterilmesi ve kuantum enformasyon biliminde öncülükleri” vesilesiyle verildiği açıklanmıştı.

2021 Nobel Fizik Ödülü’nü, Japon meteorolog ve klimatolog Syukuro Manabe, Alman oşinograf ve iklim modelleyicisi Klaus Hasselmann ve İtalyan kuramsal fizikçi Giorgio Parisi kazanmıştı.

“Dünya’nın ikliminin fizyolojik modellemesini yapan, küresel ısınmayı hatasız öngören ve değişkenliğini ölçen” Manabe ve Hasselmann’ın “karmaşık sistemlerin kavranmasına ezber bozan katkı sundukları” bildirilmişti.

Parisi de “atomdan gezegen ölçeğine kadar fizyolojik sistemlerde dalgalanmalar ve düzensizliğin etkileşimini keşfinden” ötürü ödüle layık görülmüştü.

Nobel Fizik Ödülü, 2020’de kara deliklerin keşfine katkı elde eden faaliyetlerinden ötürü İngiliz matematiksel fizikçi Roger Penrose, Alman astrofizikçi Reinhard Genzel ve Amerikalı gök bilimci Andrea Ghez içinde paylaştırılmıştı.

Ghez, 1901’den bu yana ödülü alan dördüncü hanım olmuştu. 1903’te Marie Curie, 1963’te Maria Goeppert-Mayer ve 2018’de Dana Strickland Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmıştı.

Ödülü, 1921 senesinde meşhur Alman fizikçi Albert Einstein kazanmıştı.

1915 senesinde kristallerin yapılarını X ışınları sayesinde çözümleme eden Lawrence Bragg, 25 yaşlarında Nobel Fizik Ödülü’nü babası William Henry Bragg ile paylaşmış ve bugüne dek ödülü alan en genç fizikçi olmuştu.

Arthur Ashkin de 96 yaşlarında Nobel Fizik Ödülü’ne layık görülerek şimdiye kadar bu ödülü alan en yaşlı fizikçi unvanını kazanmıştı.

Nobel Ödülleri hakkında

İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üstüne ölümünden sonrasında 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en muteber ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, fizik, kimya, edebiyat, sulh ve tıp olmak suretiyle 5 ayrı dalda en etkin düşünülen kişiler ya da kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968’de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel’in anısına iktisat branşında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969’da verildi.

Nobel Ödülleri, her sene Alfred Nobel’in ölüm sene dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Öte taraftan ödüllerin 1901’deki başlangıcından bu yana verilmediği birtakım seneler da oldu. Toplamda 49 defa meydana getirilen ödül iptallerinin bir çok Birinci ve İkinci Dünya Savaşları esnasında gerçekleşti.

Ödül törenleri, Kovid-19 salgını sebebiyle 2020 ve 2021’de de yapılamamıştı.

Kaynak : (AA)