Evergrande’nin kurucusu Şu Ciayin polis gözetimi altında tutuluyor

Çin’in borç krizindeki inşaat ve emlak firması Evergrande’nin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Şu Ciayin’in (Canton Çincesiyle Hui Ka-yan), polis nezarete altında tutulduğu iddia edildi.

Bloomberg’in mevzuyla alakalı haberinde, Şu’nun bu ay başından beri polis tarafınca belirlenen hususi bir konutta denetim altında tutulduğu ileri sürüldü.

Milyarder iş insanoğlunun niçin nezaret altında tutulduğu açıklanmazken tedbirin, borç krizindeki firmalar grubuna yönelik yürütülen mali ve adli soruşturmalarla bağlantılı olduğu tahmin ediliyor.

Çin’in Ceza Usulü Yasası’nda “konutta polis gözetimi”, resmi gözaltı ya da tutuklama dışı bir önlem olarak uygulanabiliyor.

Tedbir dibine alınan kişi, bulunmuş olduğu yeri terk edemezken başkalarıyla görüşebilmesi ve haberleşebilmesi için otoritelerin onayı gerekiyor.

Kural olarak 6 ayı aşmaması ihtiyaç duyulan polis gözetimi, kişinin suçlanacağı anlamına gelmiyor.

Borç sorunlarına ayrıca soruşturmalarla karşı karşıya

Çin’in önde gelen emlak şirketlerinden, inşaat sektöründe dünyanın en büyük yatırımcılarından olan Evergrande grubu, iki senedir süregelen borç sorunlarına ayrıca düzenleyici kurumların ve adli makamların yürüttüğü soruşturmalar sebebiyle zor günler geçiriyor.

Şirketin, vadesi dolan borçlarını tekrar yapılandırmak için hazırladığı plan, düzenleyici kurumların ve adli makamların yürüttüğü soruşturmalar sebebiyle çıkmaza girmiş durumda.

Evergrande, 16 Ağustos’ta borsaya yapmış olduğu bildirimde, ana iştiraki Hengda Gayrimenkul Grubu’nun, malumat paylaşımı kurallarını ihlal etmiş olduğu şüphesiyle otoritelerce soruşturulduğunu duyurmuştu.

Şirket, 24 Eylül’deki Hong Kong Borsası’na bildiriminde ise borçlarını tekrar yapılandırmak suretiyle hazırladığı plana, Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu ile Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu tarafınca “idari tedbir” konulduğunu, tahkîkat sebebiyle yurt haricinde yeni borç tahvili çıkaramayacağını belirtti.

“Gölge bankacılık” şüphesi

Ayrıca grubun mevcudiyet yönetimi iştiraki Evergrande Finansal Varlık Yönetimi’nin de “gölge bankacılık” faaliyetlerine yönelik adli tahkîkat altında olduğu anlaşılıyor.

Şirketin, bireysel müşterilere sattığı menkul varlıklardan elde etmiş olduğu gelirleri, düzenlemelere aykırı olarak mesken projelerinin finansmanında kullandığı iddia ediliyor.

İştirakin merkezinin bulunmuş olduğu Şıncın şehrinde polis, 18 Eylül’de “şirketin birtakım çalışanlarının” tahkîkat kapsamında gözaltına alındığını bildirmişti.

Gözaltına alınanların kimliği açıklanmazken, milli basın organlarına sızan bilgilerde, aralarında Genel Müdür Du Liang ve Genel Müdür Yardımcısı Yao Bıncai’nin olduğu, idare edici düzeyinde 10’dan fazla kişinin, “yasa dışı fon toplama” şüphesiyle soruşturulduğu ileri sürülmüştü.

Eski yöneticiler de gözaltında

Ekonomi ve finans haberleri servisi Caixin’in, “konu ile alakalı bilgili kaynaklara” dayandırdığı haberine göre, Evergrande’nin eski Üst Yöneticisi (CEO) Şia Haycun ve eski Mali İşler Koordinatörü (CFO) Pan Darong da gözaltında tutuluyor.

Şia ve Pan, 2021’de, grubun krediler için üçüncü taraflara güvence gösterdiği banka mevduatlarını iştiraklerine yönlendirdiğinin anlaşılmasıyla ortaya çıkan skandal sebebiyle temmuzda çekilme etmişti.

Grubun 16 Eylül’de devlete devredilen sigorta firması Evergrande Hayat Teminat’ın eski yöneticisi Cu Cialin de 17 Eylül’de gözaltına alınmıştı.

İnşaat alanında en büyük yatırımcıydı

Şu Ciayin tarafınca 1996’da “Hengda Grup” adıyla Çin’in güneyindeki Guangcou şehrinde kurulan şirket, büyük şehirlerdeki büyük ölçekli mesken ve kentsel dönüşüm projelerine yapmış olduğu yatırımla hızlıca dünyanın en büyük inşaat ve emlak şirketlerinden biri haline gelmişti.

2009’da Hong Kong Borsası’ndaki halka arzında 722 milyon dolar yatırım toplayan şirket, 2018’de inşaat sektöründe dünyanın maksimum gelir sağlayan firması olmuştu.

Çin’de 2019 sonunda başlayan Kovid-19 salgınıyla ortaya çıkan “konut yatırımları ile satışlarda durgunluk, hükümetin inşaat ve emlak sektöründeki sağlıksız büyümeyi engellemek için 2020’den itibaren gayrımenkul şirketlerine getirmiş olduğu kredi kısıtlamaları” büyük borç-büyük yatırım döngüsüyle ilerleyen sektörde ödeme sorunlarını ortaya çıkarmıştı.

2021’de 476 milyar yuan (yaklaşık 65 milyar dolar), 2022’de 105 milyar yuan (yaklaşık 15,7 milyar dolar) zarar açıklayan Evergrande’nin toplam borç yükümlülüğü, 2022 sonu itibarıyla 2,4 trilyon yuana (yaklaşık 330 milyar dolar) ulaşmıştı.

Bu yıl, vadesi gelen borçlarını ödeyemediği için çoğu kez temerrüde düşen şirket, 17 Ağustos’ta ABD’de batkı koruması için mahkemeye başvurmuştu.