BASINDA DİJİTALLEŞME HIZ KAZANDI

Türk basını, dijital dönüşümde kritik eşiği başarıyla geçti. Resmi duyuru desteği, dijital dönüşümünü gerçekleştiren gazetelere ve web haber sitelerine can suyu oldu. İlk 6 ayda web haber siteleri 401 milyon lira ücretinde resmi duyuru yayımladı.

İletişim, insanlığın varoluşundan bugüne dek temel bir gereksinim olarak insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenlerken, bu birlikteliğin biçimsel yapısını da çağın gerekleri doğrultusunda dönüştürüyor.

Mağara duvarlarına çizilen resimlerden teknoloji temelli medya uygulamalarına kadar uzanan süreçte insanlık tarihini kayıt dibine alan ve kanaat iklimine yön veren iletişim alanı, teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı yeniliklere adapte olma mevzusu ile ilgili her vakit lider oldu.

Varoluşu itibarıyla ‘haberdar olma ve haber etme’ dürtüsüyle devamlı etkileşim durumunda olan insanoğlu, 21. yüzyılda vakit ve mekândan bağımsız olan tek bir ‘ağ’ çevresinde toplandı. Tüm ağların birleştiği nokta olan internetin getirmiş olduğu yenilikler, hayatın her alanını tekrar şekillendirdi.

Basın sektörü de internetin sağlamış olduğu olanakları kullanarak ‘yeni medya’ ismi verilen ortama çabucak geçiş yaptı. Bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, geleneksel medya ve dijital medya ayrımını neredeyse ortadan kaldırdı. Türk basını, dijital dönüşümünü gerçekleştirerek sürdürülebilir bir ekonomik yapıya kavuşmasını sağlayacak süreçten alnının akıyla çıktı.

Basın sektörünün temsilcileri, yaşadıkları dönüşüm sürecinin kaçınılmaz bir gerçeklik olduğu noktasında birleşiyor. Nitelikli gazetecilik yapan basın kuruluşlarının diğerlerinden ayrışacağını belirten gazeteciler, yaşanmış olan rekabetin sektörel gelişimi de bununla beraber getireceği görüşünde.

Basın İlan Kurumu öncülüğünde mühim bir eşik geride kaldı

Basın kuruluşlarının maddi olarak desteklenmesi için 62 senedir köprü görevini üstüne alan Basın İlan Kurumu, dijital dönüşüm çalışmalarında elini taşın dibine koydu. Tecrübe ve birikimini dijital dönüşüm için seferber eden Kurum, sektörün içerisine düşmüş olduğu açmazdan çıkması için lüzumlu olan mevzuat değişikliklerinin yapılmasında kilit rol oynadı.

Yeni dönemde mahalli basının üstündeki ölü toprağı kalktı

İzmir’de gösterim yapan www.gazeteyenigun.com.tr web haber sitesinin ayrıcalık sahibi Mesut Şimşek, Kurumun dijital dönüşüm sürecinde yapmış olduğu çalışmaların önemine vurgu yapıyor.

“Hem bireyler hem de kurumsal yapılar konfor alanlarından çıkmakta zorlanır. Basın İlan Kurumu’nun dijital dönüşüme öncülük etmesi ve teşvik edici kararlar alması mahalli basının üstündeki ölü toprağını kaldırdı. Konfor alanlarından çıkmak zorunda kalan basın işletmeleri kim bilir uzun yıllardan beri ilk defa ortak bir hedefe doğru koşmaya başladı. Bu koşuşun nedeni kuşkusuz ki ölüm kalım mücadelesi oldu. Dijital dönüşümün artık bir zorunluluk bulunduğunu kavrayan ve bu yolda başarıya yoğunlaşan işletmeler 6 aylık meşakkatli bir süreci yaşadı. Bu değişiklik faaliyetlerinde mühim olan doğru kararlar alabilmek, ileriye yönelik adımları doğru yönde atabilmekti. Bu süreçte Basın İlan Kurumu mühim ve takdir toplayan bir çalışmayı başlatarak bölge bölge, kurum kurum bütün sektör temsilcileri ile iletişim kurdu, görüş aldı, fikir sordu. Bu ortak akıl oluşturma çabası kamusal yapılarda o kadar da muadil geldiğimiz bir anlayış değildir. Haliyle bu ortaklaşma çabasının Basın İlan Kurumu’nun prestijini artırdığı kanaatindeyim.”

Basın Kanunu’nda ve resmi ilanların yayımını düzenleyen mevzuatta meydana getirilen değişimler kararında web haber siteleri resmi duyuru desteğine kavuşurken, web medyası çalışanları da özlük haklarını elde etti. Yıllar süren çalışmaların sonrasında gerçekleşen bu değişim, yasal zeminde var olma çabasındaki web haber sitelerinin önünü açtı.

Resmi duyuru desteği dijital dönüşüm sürecindeki gazetelere can suyu oldu

Ankara’da gösterim yapan www.gazeteilksayfa.com web haber sitesinin ayrıcalık sahibi İlhan Coşkun, içerisinde yaşadığımız dijital çağın basında dönüşüm ve gelişimi mecburi kıldığını belirtiyor.

“Basın İlan Kurumu, mevzubahis düzenlemelerle dönüşüm sürecinde hayati bir rol üstlenmiştir. İnternet haber siteleri Basın Kartı Yönetmeliği kapsamına alınmış, çalışanlarına “gazeteci” kimliği verilmiştir. Artık haber sitelerinde çalışan arkadaşlarımız da Basın Kartı sahibi olabiliyor, resmen meslekten biri oluyor, Basın Kartı’nın imkânlarından faydalanabiliyor. Kazandırılan bu resmiyetle beraber web haberciliğinde ciddiyet ve repertuvar bilinci artmıştır. İnternet haber sitelerine resmi duyuru hakkı tanınmıştır. Bu hak, dijital dönüşüm sürecinde yer almak isteyip maddi imkânsızlıktan kaynaklı dönüşümünü gerçekleştiremeyen gazeteler için adeta can suyu olmuştur.”

Basın sektöründe yaşanmış olan dijital dönüşüm, gazetecilerin iş yapış şekillerini de köklü bir değişime uğrattı. Artık daha dinamik, yeni medya araçlarına hâkim, çok yönlü ve çabucak akan gündemi izleyebilme kabiliyetine sahip, motivasyonu yüksek gazetecilerin istihdam edildiğini görüyoruz.

Basın işletmeleri maliyetlerin daha düşük olduğu dijital mecraya yatırım yapmalı

Sakarya’da gösterim yapan www.medyabar.com web haber sitesinin ayrıcalık sahibi Zafer Tokuş, gazetelerin dijitale geçmekte geç kaldığını belirtirken, azalan maliyetlere dikkati çekiyor.

“Dijital mecra, haberciliğin 7/24 devam etmiş olduğu gerçeğini gözler önüne serdi. Gazeteler banliyö ve İstanbul baskısını yaptıktan sonra mesai biterdi. Ama dijital dönüşümle beraber habercilik 24 saat sürüyor. Bu süreçte ne yazık ki birtakım gazeteler dijitale geçmekte geç kaldı. Tirajları yüksek olan birtakım gazetelerin web sitelerine baktığımızda trafiklerinin olabildiğince düşük bulunduğunu görüyoruz. Onların yerine bağımsız web haber siteleri bulunuyor. Tabii bunun diğer nedenleri de var. Bunların başlangıcında gazetelerin dijitale direnmeleri, geç kabul etmeleri de geliyor. Geleneksel medya yani yazılı basında bulunan işletmelerin artık dijitalleşmeyi kabul etmeleri ve buna göre yatırım yapmaları gerekiyor. Aslında bakmış olduğunuzda dijitale geçişte geleneksel medyanın başlıca gideri olan kâğıt, baskı ve dağıtım giderleri ortadan kalkıyor, maliyetler azalıyor.”

Geleneksel araçlarla ve yöntemlerle devam etmek imkânsız

www.gazeteyenigun.com.tr web haber sitesinin ayrıcalık sahibi Mesut Şimşek, haber üretim sürecinin farklılaştığını ve mahalli basının bülten haberciliğinden vazgeçmesi icap ettiğini belirterek, geleneksel medya rutininden ayrılmadan konfor alanında faaliyetlerine süren yapıların yeni medyada tutunmasının imkânsız bulunduğunu anlatım ediyor.

“Paranın bile şifrelendiği, nesnelerin internetinin konuşulmuş olduğu bir çağda geleneksel araçlarla ve yöntemlerle devam etmenin imkânsız olduğu aşikâr. Diğer taraftan bu dönüşüm yalnızca mali kaynaklarla sağlanabilecek bir süreç değildir. Kurumsal motivasyonun ve takım mantalitesinin topyekûn değişimini de gerektirmektedir. Bizler de ilk önce kadromuzu bu yeni sürece ahenk sağlayabilecek, bakış açısını bu yönde yenileyebilecek bir yapıya çevirdik. Çeşitli eğitimler ve devamlı iyileştirme toplantıları ile yol haritamızı çizdik ve bazen günlük değerlendirmelerle vaziyet sorgulaması yaptık.

Bu süreçte yaşadığımız ve yaşandığını gördüğümüz en mühim değişiklik haber üretim sürecinde oldu. Artık halkın okuyacağı, ilgileneceği mevzularla okuması icap ettiğini düşündüğümüz hususları işlemek durumundayız. Yerel basın artık bülten haberciliğinden caymak zorunda kaldı. Değişime direnenler de esasen süreçte yol alamadı. Haber ajanslarından hazır gelen haber metinlerinin ya da kurumlardan iletilen bültenlerin artık bir yarar sağlamadığını daha net anlatım ile halkın ilgisini pek çekmediğini yaşayarak öğrendik. Haber sitemize girilmesini ve takip edilmeyi istiyorsak harbiden sokağın nabzını tutmamız gerektiğine tanık olduk. Bu vaziyet aslında mahalli basını güçlendirdi ve milli basın ile rekabet eder hale getirdi.

Diğer taraftan çalışan niteliğinin artışına tanık olduk. Geleneksel medyada rutininden ayrılmadan konfor alanında faaliyetine süren yapıların yeni medyada tutunmasının imkânsız bulunduğunu gördük. Daha dinamik, yeni medya araçlarına hâkim, çok yönlü ve en önemlisi daha genç bir kadro yapısı ile çalışmalarımıza devam ettik. Bununla beraber üretim çeşitliliği yaşadık. Sadece yazılı değil resim ve işitsel alanlarda da kaliteli üretim yapılabilecek potansiyelimiz bulunduğunu keşfettik.”

Resmi ilanlarla beraber yeni bir gelir kaynağına kavuşan web haber siteleri istihdam mevzusu ile ilgili artık daha huzurlu hareket edebiliyor. Mevzuatın yüklediği sorumluluklar doğrultusunda haber sitelerinin içerikleri kalifiye ve aktüel olmak zorunda. Bu vaziyet rekabeti bununla beraber getirerek sektördeki toplam kaliteyi artırma noktasında çarpan etkisi oluşturdu.

Resmi duyuru geliri basın sektöründe rekabeti artırıyor

www.gazeteilksayfa.com web haber sitesi ayrıcalık sahibi İlhan Coşkun, resmi duyuru hakkı için lüzumlu olan şartların rekabeti artırdığını belirtiyor.

“Habercilikte rekabet hep olur. Resmi duyuru hakkı ile bunun arttığını söyleyebiliriz. Resmi duyuru hakkı için lüzumlu şartları yerine getirebilmek basit gözükse de istikrarlı bir gayret istiyor. Trafiğiniz her an ciddi oranlarda düşebilir. Büyük bir risk altındasınız. Ve rakip siteler var. Okuyucularınız oralara kayabilir. Bu kaygılar rekabeti doğuruyor. Yukarıda anlatım ettiğim gibi, dijital dönüşüm süreci kapsamında atılan resmi adımlarla web medyasında ciddiyet ve repertuvar bilinci artmıştır. Bu da kaliteyi yükseltiyor. Yerel basının matbu nüshaları ile web sitelerine baktığımızda bu farkı çok net görüyoruz.”

Değişimlerin etkisi vakit içerisinde daha iyi anlaşılacak

Kocaeli’de gösterim yapan www.ozgurkocaeli.com.tr web haber sitesinin genel gösterim yönetmeni Adem Turgut, değişimlerin tesirinin vakit içerisinde anlaşılacağını anlatım ediyor.

“Konvansiyonel bir yapıdan dönüşürken habercilik dilimizi web haber sitelerinin pratikliğine ve diline kavuşturduk. Örnek olsun diye söylüyorum; bir kongreyi tek bir haberle aktarırken şimdi kurultay ile eş zamanlı birden fazla haber içeriğini web sitemize giriyoruz. Kocaelispor maçlarını, maçın öncesini ve sonrasını detaylı bir halde anlatarak birden fazla haber ile okuyucularımıza aktarıyoruz. Dijital medyada nitelik daha da artacak. Bence meydana getirilen düzenlemelerin karşılığını 2 sene sonra web haber siteleri de bekleme sürelerini doldurup duyuru almaya başladığında görmeye başlayacağız. 5 sene gibi daha uzun bir vadede ise sektörümüz ciddi bir kurumsallaşma yaşayacak.”

İçerik üretmenin amacı okuyucuya ulaşmak. İnternet sitelerinin en büyük gelir kalemi de okuyucuların sağlamış olduğu trafikler. Bu noktada sektörün en büyük açmazı manipüle edilmiş trafiklerle gelir elde edilmeye çalışılması. Basın İlan Kurumu, bir prensip imza atarak kendi içeriğinde geliştirdiği BİK Analitik yazılımıyla hızlıca web haber sitelerinin trafiklerini doğru bir halde ölçümlemeyi başardı. Kurum vazife alanına giren haber siteleri duyuru yayımlama hakkı elde edebilmek için ziyaretçi trafikleri mevzusu ile ilgili yoğun çalışmalar yürütüyor. Manipülatif trafikleri engellemek için de büyük uğraş veriyor.

Manipülatif trafikler hem kaliteyi hem de markalaşmayı öldüren bir keyfiyettir

Trabzon’da gösterim yapan www.günebakış.com.tr web haber sitesinin ayrıcalık sahibi Ali Öztürk, trafiklerin artırılması yönünde yaptıkları çalışmalarda dünya genelinde kabul görmüş kuralları referans aldıklarını vurguluyor.

“İnternet haber sitemizin ziyaretçi trafiğinin artırılması için habercilik ilkelerine bağlı kalarak, arama motorlarının öneri ettiği gibi okuyucu odaklı haber yapmayı her vakit ön planda tuttuk. Haber içeriklerimizi kullanıcının diğer kaynaklara gerek kalmadan tam anlamıyla aradığını bulacağı şekilde tasarım ettik. İçeriklerimizi video, resim, grafik öğelerini de kullanarak devamlı olarak besledik. Şiddet ya da kan barındıran içeriklere izin vermeyerek hem arama motorlarının hem de okuyucunun takdirini kazandık. Sadece mahalli kuralları değil, dünya genelinde kabul görmüş kuralları referans kabul ettik. Podcast aynısı bütün yeni gelişimleri gösterilen raporlardan takip ettik. Ve en önemlisi benzersiz içerik girdik. Her gün çoğu özgün, benzersiz haber ürettik. İnsanların toplumsal medyalarında haberlerimizi paylaşmaya teşvik ettik. Manipülatif trafik konusunda; arama motorlarını aldatmaya yönelik meydana getirilen işlemlere en başından beri yüz vermedik. Biz biliyoruz ki manipülatif trafik hem kaliteyi hem markalaşmayı öldüren bir keyfiyettir.”

Önemli olan sokağa inmek, sokağın sesi olmak

Sakarya’da gösterim yapan www.medyabar.com web haber sitesinin ayrıcalık sahibi Zafer Tokuş, trafiğin artması için sokağa dikkati çekerek sokağın sesi olabilmenin önemine değiniyor.

“Sıcak haberleri ve gündemi takip ediyoruz. Sokaktayız. Vatandaşlardan gelen şikâyetlere, taleplere ve isteklere web sitemizde sıkça yer veriyoruz. Sorunlarının, şikâyetlerinin dikkate alındığını görenler haberlerini toplumsal medyada paylaşınca trafikte artıyor. Burada mühim olan sokağa inmek. Sokağın sesi olmak”

1 Ekim 2023 zamanı itibariyle trafik şartlarını yerine getiremediği için duyuru akışı durdurulan web haber siteleri içinse hemen hemen hiç bir şey bitmedi. Önlerinde her şeye tekrar başlayıp resmi duyuru pastasından hisse alacakları sisteme dönebilecekleri 6 ay süreleri daha bulunuyor.

Görünen o ki gazeteler ve web haber sitelerinin kendilerini güvende hissedeceği bir ortam artık hayal değil. Günün sonunda kazananlar gazeteciler, gazetecilik mesleği, basın işletmeleri, okurlar ve topyekûn kamuoyu olacak.