Grip aşısı nedir? Grip aşısı ne zaman uygulanır?

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, grip salgınlarının etkilerini azaltmak, hastalığın hafifçe geçirilmesini sağlamak ve halk sağlığını güvenliğini sağlamak amacıyla 2023 yılı grip aşısı programını 15 Eylül itibarıyla başlattıklarını bildirdi.  Peki grip aşısı nedir? Grip aşısı kimlere uygulanır? Grip aşısı yaptırmak mecburi mu? Grip aşısı kaç yaşlarında uygulanır? İşte ayrıntılar… 

Grip aşısı nedir? 

Ülkemizde uygulanan grip aşısı inaktif; yani ölü bir aşıdır ve her sene kış aylarında grip virüslerine karşı tekrar hazırlanır. Özellikle risk grubunda olan yaşlı kişiler, çocuklar ve süreğen hastalığı olan kişilerin grip aşısı yaptırmaları önerilir. Grip aşısı hastalığa yakalanma riskini büyük ölçüde düşürmektedir. Soğuk havalarda ve mevsim geçişlerinde sık görülen grip; influenza A ve B virüslerinin niçin olduğu bir enfeksiyondur. Yüksek ateş, öksürük, halsizlik ve kas ağrılarıyla kendini yayınlayan grip; maksimum yaşlıları, evlatları ve süreğen hastalığa haiz olan kişileri etkiliyor. Bulaşıcı bir virüs enfeksiyonu olan grip, nezleye yani soğuk algınlığına nazaran oldukça daha ağır seyreden bir hastalıktır. Özellikle kış aylarında canlılığını haftalarca sürdürebilen grip virüsünün bulaşması oldukça kolaydır. Gripten korunmanın en mühim yollarından biri grip aşısıdır.

Grip aşısı niçin önemlidir? Grip aşısının yararları nelerdir?

Grip, hastaneye yatışa, hatta can yitirilmesine yol açabilen hafife alınmaması ihtiyaç duyulan bir hastalıktır. Grip; sinüzit, orta kulak iltihabı ya da zatürre gibi hastalıklar ile devam edebilmektedir.  Daha da önemlisi kalp zarı iltihaplanması, beyin zarı iltihaplanması, akciğer ve karaciğer iltihaplanması gibi hayatı tehdit eden oldukça ciddi rahatsızlıklara sebebiyet verebilmektedir.

Her sene milyonlarca insan grip olur, yüz binlerce insan grip sebebiyle hastaneye kaldırılır ve binlerce şahıs gribe bağlı nedenlerden kaynaklı yaşamını kaybeder. Gribe karşı korunmanın en iyi yolu senelik mevsimsel grip aşısıdır. Gripten korunmak için aşı yaptırılması önemlidir çünkü grip aşısı yaptıranlar yüzde 100 korunamasa da aşı vasıtası ile aşı olanların bağışıklıkları güçlenir, grip olanlar hastalığı hafifçe geçirir. Yaşlı kişilerde grip aşısının koruyuculuğu sıhhatli erişkinlere nazaran daha düşük olmakla beraber grip aşısının bu kişilerde gribin niçin olduğu komplikasyonları ve gribe bağlı can kayıplarını azalttığı ilmi olarak kanıtlanmıştır.   

Son dönemde uygulanan grip aşılarında influenza A’nın iki alt tipi ve influenza B’nin de bir alt tipi bulunmaktadır. Grip aşısının; yaklaşık yüzde 50 ila yüzde 80 korunma sağlaması için saptanan virüslerle antijenik benzerliğinin olması gerekir. 

Grip aşısının yararları kısacası şu şekildedir:

Grip aşısı, gribe yakalanmanıza mani olabilir.
Grip aşısı çocuklar, çabalama yaşındaki yetişkinler ve yaşlı yetişkinler için griple ilişkili olarak hastaneye yatma riskini azaltabilir.
Grip aşısı, süreğen sıhhat problemleri olan kişiler için mühim bir koruyucu araçtır.
Grip aşısı, hamilelik esnasında ve sonra kadınların korunmasına destek olur.
Grip aşısı çocuklarda yaşam kurtarıcı olabilir.
Grip aşısının aşılanan yalnız gene de hastalanan kişilerde hastalığın sertliğini azalttığına dair çoğu ilmi çabalama mevcuttur.
Grip aşısı yaptırmanız; bebekler, ufak çocuklar, yaşlılar ve muayyen süreğen sıhhat problemleri olan kişiler gibi grip hastalığına karşı daha savunmasız olanlar da dahil olmak suretiyle çevrenizdeki insanları da koruyabilir.

Grip aşısı kimlere yapılmalıdır? Herkes grip aşısı olmalı mıdır?

‘Herkes grip aşısı olmalı mı?’, ‘Kimler grip aşısı yaptırmalı?’ soruları şöyle cevaplandırılabilir. Özellikle risk grubunda olanlar için grip aşısı oldukça önemlidir. Astım, diyabet, kalp hastalığı, böbrek hastalığı, nörolojik ya da nöromuskuler rahatsızlıkları olan çocuklar ve bu çocuklar ile aynı evde yaşayan öteki kişiler de risk grubunda olmasa bile kesinlikle aşılanmalıdır. Örneğin evde astımlı bir çocuk varsa evdeki her insanın aşılanması önerilmektedir.

Bağışıklık sistemleri baskılanmış kişiler: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar ve bu kişiler ile aynı evde yaşayanlar, uzun soluklu aspirin tedavisi alan çocuk ve adolesanlar (koma, karaciğer hasarı ve ölüme yol açan Reye Sendromu gelişebilme riski sebebi ile) , hasta bakımı ile ilgilenen sıhhat çalışanlarına da grip aşısı uygulanmalıdır.

Amerika’da CDC (Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrol Merkezi) de T.C. Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği risk gruplarına ek olarak; 6 ay – 5 yaş arası çocuklar (Özellikle 6 ay – 2 yaş arası çocuklar), gebe hanımlar (hamileliğin ilk 3 ayından sonra grip aşısı yapılabilir), emziren anneler (bebeğini emziren bir annenin grip aşısı olmasında bir mahzur yoktur), 6 aydan ufak evlatların bulunmuş olduğu evlerde yaşayanlar ve bilhassa bu evlatların bakımları ile ilgilenenlerin de grip aşısı yaptırmasını öneriyor.

Kimler grip aşısı olmamalıdır?

6 aydan ufak bebekler
Şiddetli yumurta alerjisi olan kişiler
Daha ilkin grip aşısı ile şiddetli alerjik tepki öyküsü olan kişiler
Grip aşısı yapılmasına takiben 6 hafta içerisinde Gullian-Barre Sendromu geçirme öyküsü olan kişiler
Ateşli orta-ağır hastalığı olan kişiler