Prof. Dr. Pampal: Yeni haritadaki faylar bildiğimiz faylar

MADEN Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü, Türkiye’deki diri fay hatları haritasını güncelledi. 150 olan diri fay hattı sayısı 500’e çıkarken, 45 il ile 110 ilçe etken fay hatları üstünde yer aldı. Deprem Uzmanı Prof. Dr. Süleyman Pampal, “Her depremden sonrasında biz haritayı ve yönetmeliği değiştirmeyi seviyoruz. ‘Diri fay hattı 100’den 500’e çıktı, bu büyük ses getirdi’ demek yanlış. Bunlar bugün belirleme edilmiş faylar değil. Bu faylar esasen tarafımızdan bilinen, meslektaşlarımızın haritaladığı, bilim camiasında tartıştığımız, bildiğimiz faylar” dedi.

MTA Genel Müdürlüğü, son olarak 2013 senesinde güncellenen zelzele diri fay hattı haritasında güncellemeye gitti. Önceki haritada 150 olan diri fay hattı sayısı yeni haritada 500’e çıktı. 45 il ile 110 ilçe etken fay hatları üstünde yer aldı. Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı Prof. Dr. Süleyman Pampal, diri fay kavramının jeolojik dönemlerin en sonunda kırılmış ve o günden bu güne zelzele üreten, belli aralıklarla kırılmaya süren faylar için kullanıldığını belirterek, “Türkiye’de bu fayları biz oldukça yeni öğreniyoruz. Her depremden sonrasında biz haritayı ve yönetmeliği değiştirmeyi seviyoruz. Bu çerçevede işte MTA da diri fay haritasını güncelledi” diye konuştu.

‘YENİ FAYLAR TESPİT EDİLECEK’

MTA’nın 1935 senesinde Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatı ile kurulan oldukça mühim bir kuruluş bulunduğunu hatırlatan Pampal, “Sadece kendi çalışanları ile değil; fakat Türkiye’de meydana getirilen birçok jeolojik, tektonik çalışmayı takip eden onları bir araya getiren bu çerçevede de haritasını güncelleyen bir kurum. Ama doğal bütçesi sınırlıdır. Yani ‘diri fay hattı 100’den 500’e çıktı bu büyük ses getirdi’ demek yanlış. Bunlar bugün belirleme edilmiş faylar değil. Bu faylar esasen tarafımızdan bilinen, meslektaşlarımızın haritaladığı, bilim camiasında tartıştığımız, bildiğimiz faylar. MTA 2013’te son olarak güncellemişti haritasını, şimdi tekrardan 6 Şubat depremlerinin de etkisiyle tekrardan güncelledi. Önemli ana faylardan ziyade bu güncellemelerde daha fazla Türkiye’nin levha sınırı da olan Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu, Ölü Deniz, Kıbrıs yayı, Batı Anadolu’daki Ege Graben sistemini oluşturan ana fayların çevresindeki ikincil faylarda daha detaylı çalışmalar yapılır. Özellikle de yerleşim bölgesinde bu çalışmalar üstüne yoğunlaşıldı ve birden fazla ilin, ilçenin, köyün yani yerleşim alanının etken faylar üstünde bulunduğu gerçeği ile karşı karşıya gelindi. Bunları da MTA ve bilim camiası kamuoyu ile paylaşıyor. Bundan sonrasında da bu türden çalışmalar yapılmaya devam edecek. Haritamız da güncellenecek, yönetmeliğimiz de yenilenecek. Yeni yeni faylar belirleme edilecek” dedi.

‘TÜRKİYE, JEOLOJİK OLARAK AKTİF BİR BÖLGE’

Prof. Dr. Pampal, yeni fayların keşfinin yanı sıra yeni fayların da oluşabileceğini belirterek, “Bunlar da mümkün; zira jeolojik anlamda oluşumunu tamamlamamış bölgede yer alıyoruz. Henüz keşfedilmemiş fayların olması da mümkün. Bizim ülkemizin de olabileceği gibi dünyada da örnekler var. Amerika’da Cascadia dalma batma zonu diye bir zon var. Burada asla zelzele olmamış. Tarihsel dönemde de, aktüel dönemde de belirleme edilmemiş. Son 20 sene içerisinde meydana getirilen paleosismolojik çalışmalar sonucunda, kazılarda büyük zelzele izlerine, tsunami izlerine rastlandı. Onun haricinde Loma Prieta depremi var. Çok sayıda can yitirilmesine yol açmış. O güne kadar asla fay olduğu bilinmiyor, fay olmadığı düşünülüyor. Hiçbir iz yok; fakat zelzele oldu ve meydana getirilen incelemelerde görüldü ki ‘kör bindirme’ denilen, yüzey kırığı vermeyen; fakat fayın oluştuğu bölgede dağın yamacında 1 metrelik yükselmeler sonradan belirleme edildi. Bunlar mümkün, bu bölge jeolojik olarak etken birden fazla levhanın kesişme noktasında ve oluşumunu sürdürüyor. Bu çerçevede yeni fayların oluşması da mümkün. Bu doğal mevcut belirlediğimiz faylar ve ikincil faylara göre oldukça daha düşük bir ihtimal. Ama olabilir, mümkündür” ifadelerini kullandı. (DHA)